شناسنامه عملیات

تاریخ عملیات: 1365/02/26

جبهه نبرد: چنگوله - مهران



شرح مختصر نبرد

از سلسله عملیات ها'>عملیات های دفاع متحرک (فعال)

در پی عملیات موفق والفجر 8 و تاثیر روحی آن بر دشمن، ارتش عراق در راستای استراتژی جدید خود، موسوم به دفاع متحرک اشغال مجدد مهران را در دستور کار خود قرار داد تا به نوعی فتح فاو را تحت تاثیر قرار دهد.



دشمن با این اندیشه، سپاه دوم خود را با حداکثر توان، وارد عمل کرد. استعداد سپاه دوم عراق در این هجوم، شامل یک لشکر، 3 تیپ زرهی و 5 تیپ پیاده بود. در مقابل، 8 گردان ارتش ایران از تیپ 84 پیاده خرم آباد و تیپ 4 لشکر 21 پیاده حمزه در منطقه مستقر بودند. به هر ترتیب، عراق عملیات "ثار الابطال" (خون خواهی قهرمانان) را با اجرای آتش سنگین در تاریخ 1365/2/26 از چند محور آغاز کرد.



لشکر 17 با تیپ های سازمانی و تحت امر، در اولین ساعت بامداد روز 27/2/1365 تهاجم خود را در 2 مرحله آغاز کرد. نیروهای عراقی مأموریت داشتند در مرحله اول در 2 محور شمالی و جنوبی خطوط پدافندی خودی را شکسته و به هدف هایی پیش بینی شده دست یابند؛ سپس با عبور از خطوط دفاعی خودی، در مرحله دوم به تنگه کنجان چم و جاده کمربندی مهران دست یافته و مهران را اشغال کنند. با این مأموریت عراق تهاجم خود را در محور شمالی از نمه کلان بو و تپه 270، کله قندی و تنگه کنچان چم به سمت جاده آسفالت مهران - ایلام آغاز کرد. در این محور تیپ های 92 و 606 پیاده و تیپ 59 مختلط شرکت داشتند و با پیشروی سریع تا ساعت 8 بامداد توانستند تپه های 310، 307 و 330، غلامی و باغ کشاورزی را به اشغال خود درآورند.



در محور جنوبی حرکت عراق با تیپ های 417 پیاده و 70 زرهی از سمت تپه های قلاویزان (شیار میگ سوخته) آغاز شد. تیپ 417 پس از تصرف خاکریز ایران در دامنه های قلاویزان زمینه حرکت تیپ 70 زرهی را فراهم ساخت. سپس تیپ 70 زرهی با پیشروی از مسیر بهین بهروزان به سمت جاده مهران - دهلران و در حد فاصل مهران - هرمز آباد با عبور از جاده، شهرک ملک شاهی و جاده کمربندی مهران را اشغال کرد. در ساعت 7:10 بامداد و در ادامه حرکت دشمن، دشت محسن آب اشغال و 60 نفر از سربازان خودی اسیر شدند.



پس از موفقیت نیروهای عراقی در 2 محور شمالی و جنوبی در مرحله اول، مرحله دوم عملیات عراق آغاز شد. در این مرحله مهم ترین هدف سرفرماندهی ارتش عراق تصرف شهر مهران بود. با پیشروی نیروهای عراقی در محور جنوبی عملیات، مهران در خطر سقوط قرار گرفته بود. نیروهای عراقی آفندکننده در محور شمالی نیز پس از کسب موفقیت اولیه، فلش حرکت خود را به سمت جنوب قرار دادند. در ساعت 9 بامداد فرمانده گردان 28 عراق از محاصره مهران خبر داد و در ساعت 10:40 بامداد گروه رزمی حاتم با اشغال تپه 273 و روستای رضا آباد 60 نفر دیگر از سربازان ایرانی را اسیر کرد.



فرمانده سپاه دوم عراق با مساعد شدن وضعیت برای اشغال مهران، دستور ورود نیروهای عراقی را به شهر صادر کرد. در پی این دستور گروه رزمی 38 رشید و دو گروهان کماندویی به فرماندهی سرگرد احمد خابور از محور رضا آباد - قلعه کهنه و سرهنگ دوم رشید خلف از محور محسن آب - هرمز آباد پیشروی خود را به سوی مهران شروع کردند. یگان های عراق هنگام پاکسازی شهر 66 نفر دیگر از نیروهای ایرانی را دستگیر و در ساعت 11:15 مهران را برای دومین بار به اشغال خود درآوردند. بدین ترتیب مهران اشغال شد و جاده کمربندی دهلران - مهران - ایلام به تصرف درآمد؛ اما با شروع پاتک های خودی در منطقه نمه کلان بو و زالوآب، نیروهای عراقی نتوانستند به سوی تنگه کنجان چم پیشروی کنند.



منبع

1. اطلس راهنما 10-مهران در جنگ ص78

2. کتاب ایلام در جنگ

3. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.